Jakość źródeł internetowych
Łatwość i szybkość publikacji materiałów w sieci powoduje, że wyniki naszego wyszukiwania stanowią informacje o różnym stopniu uporządkowania, dokładności i wartości. Dlatego do znalezionych przez Internet zasobów należy podchodzić z rozwagą i krytycyzmem. Oto najważniejsze obszary weryfikacji źródeł internetowych i pytania, na które należy odpowiedzieć w trakcie procesu selekcji materiałów znalezionych w sieci 1, 2, 3, 4
Wiarygodność
Odpowiedzialność i uczciwość
- Czy podana jest wyraźnie informacja o właścicielu strony (nazwisko/nazwa, adres, adres elektroniczny osoby lub organizacji odpowiedzialnej za treści)?
- Czy strona daje możliwość skontaktowania się z webmasterem strony i zgłoszenia uwag?
- Czy autor jest autorytetem w danej dziedzinie?
- Czy na stronie znajdują się odnośniki do biografii i spisu publikacji autora?
- Czy linki ze strony prowadzą do serwisów o sprawdzonej jakości?
- Czy sformułowano zasady doboru publikowanego materiału?
- Czy można ustalić powiązania autora z organizacjami, które reprezentuje (ustalić czy organizacje mają charakter polityczny, edukacyjny, komercyjny)?
- Czy można określić, że autor strony posługuje się prawdziwym nazwiskiem/ pseudonimem?
- Czy można określić status prawny organizacji/instytucji które reprezentuje autor strony tj. ustalić, czy ich dane figurują tylko w sieci?
- Czy można ustalić, czy strona reprezentuje całą organizację, czy tylko jakąś jej cześć – np. klinikę, wydział?
- Czy na stronie znajduje się informacja bądź znak potwierdzający aprobatę instytucji macierzystej?
- Czy jednoznacznie określony został cel utworzenia strony (np. informacyjny, edukacyjny, promocyjny, komercyjny)?
- Czy podana jest informacja o tym, kto jest adresatem zawartości strony?
- Czy podane jest źródło informacji prezentowanej na stronie?
- Czy podane są referencje i kwalifikacje osób lub organizacji do umieszczania na stronie danej informacji?
- Czy strona jest polecana przez wiarygodne serwisy WWW?
Obiektywność
- Czy zastosowany jest charakterystyczny styl informacyjny czyli obiektywny, a nie propagandowy czy perswazyjny?
- Czy brak ukrytego celu reklamowego?
- Czy określony jest punkt widzenia prezentowany w źródle (czy jest to konkretne stanowisko na dany temat czy też przedstawione są różne opinie)?
- Czy brak emocjonalnego nacechowania publikowanych treści?
Relewantność
- Czy informacja umieszczona na stronie WWW odpowiada potrzebom odbiorcy i ma dla niego istotne znaczenie?
- Czy na stronie znajduje się POMOC dla użytkownika?
- Czy na stronie znajduje się dział FAQ (Frequently Asked Questions)?
- Czy strona internetowa posiada różne wersje językowe?
Dokładność
- Czy wyodrębniono na stronie treści adresowane do profesjonalistów i dla każdego odbiorcy ?
- Czy opublikowany materiał nie zawiera skrótów i uogólnień?
- Czy nie ma błędów językowych, ortograficznych lub gramatycznych, które mogłyby świadczyć o braku kontroli i nieprofesjonalnym podejściu do publikowanej informacji?
Kompletność
- Czy informacja zawiera optymalną liczbę danych, która wystarcza, by móc przetworzyć ją w konkretną wiedzę?
- Czy w odnośnikach do innych źródeł znajdują się wartościowe pozycje i wiarygodne serwisy WWW poszerzające omawiane zagadnienia?
- Czy zamieszczone linki działają?
Przystawalność
- Czy zamieszczone informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach elektronicznych i tradycyjnych?
- Czy informacja jest interpretowana we właściwym kontekście?
Aktualność
- Czy podana jest informacja kiedy strona została utworzona?
- Czy publikowane materiały mają datę zamieszczenia/powstania?
- Czy treści zawarte na stronie są systematycznie aktualizowane (zwłaszcza nowości i statystyki)?
- Czy podana jest informacja o ostatniej aktualizacji strony?
Spójność i Format (odpowiedniość formy)
- Czy została zachowana równowaga pomiędzy formą a treścią, pomiędzy grafiką a tekstem?
- Czy elementy graficzne, multimedialne służą lepszemu zrozumieniu treści?
- Czy na stronie zaakcentowano ważne elementy (kontakt, aktualności, komunikaty)
- Czy grafika jest oryginalna i profesjonalna?
- Czy zastosowano strukturyzację treści – działy, sekcje, podsekcje?
Dostępność
- Czy strona jest łatwo dostępna, łatwa do znalezienia, prosta w obsłudze?
- Czy interfejs jest dostosowany do poziomu użytkownika?
- Czy nawigacja jest czytelna i intuicyjna?
Bezpieczeństwo
- Czy zachowane są zasady i procedury ochrony danych osobowych?
- Czy zgodne są one z obowiązującym aktualnie prawem?
W procesie weryfikacji źródeł internetowych istotną rolę odgrywa analiza poszczególnych elementów adresu adresu URL (Uniform Resource Locator), która jest istotna, żeby określić właściciela czy nadawcę informacji, a także zbadać zgodność adresu z treścią strony. Elementy adresu URL to np.:
- kody państw np. .pl, .de
- komercyjny charakter strony .com
- organizacje i stowarzyszenia .org
- serwisy rządowe lub państwowe .gov
- instytucje edukacyjne .edu
- serwisy społecznościowe .net
- jednostki i organizacje militarne .mil
- nazwa właściciela strony - umieszczona przeważnie w pierwszej części adresu.
1. Miller Holmes, The multiple dimensions of information quality, Information System Management, 1996 vol. 13, nr 2 s. 79.
2. B. Bednarek-Michalska, Ocena jakości informacji elektronicznej. Pułapki sieci
http://www.ebib.info/2007/86/a.php?bednarek
3. B. Bednarek-Michalska BazTOL – Polskie zasoby sieciowe z zakresu nauk technicznych. Ocena jakości źródeł internetowych z zakresu nauk technicznych w portalu BazTOL.
http://baztol.ml.put.poznan.pl/baztol/docs/baztol_ocena_jakosci.pdf
4. http://biblioteka.gumed.edu.pl/nim_2stopnia/index.php?page=zrodla-internetowe-2